OS / Systemy operacyjne
Systemy operacyjne ogólnego przeznaczenia
Windows, macOS, Linux, Unix, FreeBSD, OpenBSD, NetBSD, Solaris, AIX, HP-UX, z/OS, OS/2, DOS, ReactOS, Haiku, BeOS, MorphOS, AROS, AmigaOS, KolibriOS, MenuetOS, Redox OS, TempleOS, Minix.
Systemy operacyjne mobilne i wbudowane
iOS, iPadOS, Android, HarmonyOS, Tizen, KaiOS, Firefox OS, Ubuntu Touch, Sailfish OS, BlackBerry 10, Palm OS, webOS, Maemo, MeeGo, Symbian, Bada, OpenHarmony, LineageOS, Replicant, CopperheadOS.
Systemy operacyjne czasu rzeczywistego (RTOS)
QNX, VxWorks, FreeRTOS, RTEMS, eCos, LynxOS, Integrity, PikeOS, Zephyr, ThreadX, Nucleus RTOS, μClinux, ChibiOS, Xenomai.
Systemy operacyjne klasy mainframe i serwerowe
z/OS, VMS (OpenVMS), GCOS, Unisys MCP, OS/400 (IBM i), Stratus VOS, BS2000, MVS, VM/CMS, Multics.
Systemy operacyjne eksperymentalne i niszowe
Plan 9, Inferno, L4, Genode, Fuchsia, HelenOS, Visopsys, Syllable, Managarm, ToaruOS, A2/Bluebottle.
Systemy operacyjne historyczne
CP/M, Xenix, SunOS, IRIX, NeXTSTEP, BeOS, RISC OS, OS-9, GEOS, GS/OS, ProDOS, TRSDOS, Amiga Workbench, MP/M, Sinclair QDOS.
Systemy operacyjne można podzielić pod kątem architektury CPU:
Systemy na architekturę x86 (32-bit, 64-bit)
x86 (IA-32, 32-bit) – starsze systemy dla procesorów Intel i AMD (Pentium, Athlon itp.)
x86_64 (amd64, 64-bit) – nowoczesne systemy dla procesorów 64-bitowych Intel i AMD
Przykłady systemów:
- Windows (starsze wersje obsługiwały 32-bit, nowsze tylko 64-bit)
- Linux (Debian, Ubuntu, Fedora, Arch itp.)
- macOS (do 10.15 Catalina)
- FreeBSD, OpenBSD, NetBSD
Systemy na architekturę ARM (32-bit, 64-bit)
ARMv7 (32-bit) – np. Raspberry Pi 1, niektóre starsze smartfony
AArch64 (ARMv8+, 64-bit) – nowoczesne urządzenia mobilne, serwery, SBC
Przykłady systemów:
- Android
- iOS
- Windows on ARM
- Raspberry Pi OS
- Ubuntu Server for ARM
- macOS (Apple Silicon – M1, M2, M3)
Systemy na architekturę RISC-V
Nowoczesna, otwarta architektura procesorów RISC, rozwijana jako alternatywa dla x86 i ARM
Przykłady systemów:
- Linux (Debian, Fedora, Arch, OpenSUSE)
- FreeBSD
- OpenEmbedded
- OpenBSD
Systemy na architekturę PowerPC (PPC, POWER)
PowerPC (32-bit, 64-bit) – stosowane w starszych Macach (do 2006) i systemach wbudowanych
IBM POWER (64-bit) – stosowane w serwerach i superkomputerach
Przykłady systemów:
- macOS (do wersji 10.5 Leopard)
- AIX (IBM)
- Debian, Fedora, Gentoo (w wersjach dla PPC)
- AmigaOS, MorphOS
Systemy na architekturę SPARC
Stosowana w serwerach (Oracle, Sun Microsystems)
Przykłady systemów:
- Solaris
- OpenSolaris
- Linux (Debian, Gentoo, OpenSUSE – w wersjach dla SPARC)
Systemy na architekturę MIPS
Używana w urządzeniach sieciowych, konsolach (PS1, PS2), systemach wbudowanych
Przykłady systemów:
- Linux (OpenWRT, Debian dla MIPS)
- NetBSD, OpenBSD
- IRIX (SGI)
Systemy na architekturę Itanium (IA-64)
Stara architektura Intela dla serwerów, obecnie martwa
Przykłady systemów:
- Windows Server (starsze wersje)
- HP-UX
- Linux (Debian, Red Hat – dawniej)
Systemy na architekturę Z (IBM Z, mainframe)
Stosowane w komputerach mainframe
Przykłady systemów:
- IBM z/OS
- Linux (SUSE, Red Hat, Debian dla IBM Z)